โฉนดที่ดิน

เป็นใบสำคัญในการบอกถึงการครอบครองกรรมสิทธิ์ในที่ดินนั้นๆ แต่คุณสังเกตุหรือไม่ว่า "ตราครุฑ" ที่อยู่ในโฉนดหรือเอกสารสิทธิ์ต่าง ๆที่มี "ครุฑเขียว ครุฑดำ ครุฑแดง" หมายถึงอะไร? และบอกถึงสิ่งใด?

โฉนดที่ดิน (นส.4)
ซึ่งเป็นเอกสารแสดงกรรมสิทธิ์ที่ชัดเจนที่สุด ซื้อขายได้ โอนได้ถูกต้องตามกฎหมาย ก็อย่างที่เรา ๆ ส่วนใหญ่มีกันครอบครองกันก็อันนี้แหละ ที่ในเมืองเกือบทั้งหมดก็จะเป็นตรา "ครุฑแดง"

หนังสือรับรองการทำประโยชน์ ประเภท นส.3ก
หนังสือคำรับรองจากพนักงานเจ้าหน้าที่ว่าได้ทำประโยชน์ในที่ดินแล้วมีเพียงสิทธิ์ครอบครอง ไม่มีกรรมสิทธิ์ ไม่สามารถซื้อขายโอน จำนองได้ ซึ่งออกในท้องที่ที่มีรูปถ่ายทางอากาศ

หนังสือรับรองการทำประโยชน์ ประเภท นส.3 และ นส.3ข
เป็นหนังสือคำรับรองจากพนักงานเจ้าหน้าที่ว่าได้ทำประโยชน์ในที่ดินแล้วมีเพียงสิทธิ์ครอบครอง ไม่มีกรรมสิทธิ์ ไม่สามารถซื้อขายโอน จำนองได้ จำได้ง่ายๆว่า สองอันนี้ไม่มีระวางรูปถ่ายทางอากาศ

ภ.บ.ท.5
เป็นแบบแสดงรายการที่ดินที่มีผู้มีหน้าที่เสียภาษีบำรุงท้องที่จะต้องไปยื่นแบบดังกล่าวเพื่อชำระภาษีบำรุงท้องที่ประจำปีต่อเจ้าพนักงานประเมิน ณ.สำนักงานอันเป็นที่ตั้งขององค์กรปกครองท้องถิ่น ภ.บ.ท.5 จึงไม่ใช่เอกสารสิทธิในที่ดินที่ออกตามประมวลกฎหมายที่ดิน การซื้อขายจึงทำได้เพียงการส่งมอบการครอบครองที่ดิน และที่ดินอาจจะเป็นที่หวงห้ามที่ไม่อยู่ในหลักเกณฑ์ที่จะออกเอกสารสิทธิตามประมวลกฎหมายที่ดินก็อาจเป็นได้ การซื้อขายที่ดินที่มีเพียง ภ.บ.ท.5 จึงเป็นการเสี่ยงภัยของผู้ซื้อเอง ภ.บ.ท.5 จึงเป็นการแจ้งของผู้ทำประโยชน์ในที่ดินโดยประมาณเพื่อชำระภาษีบำรุงท้องที่ประจำปีเท่านั้น

ส.ป.ก.4-01
เอกสารสิทธิให้ประชาชนเข้าทำประโยชน์ในเขตปฎิรูปที่ดิน เริ่มขึ้นเมื่อมีพระราชบัญญัติการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม พ.ศ.2518 มีหลักการสำคัญว่า ที่ดินในเขตปฏิรูปนั้นใช้ทำเกษตรกรรมได้อย่างเดียวเท่านั้น ทำประโยชน์อย่างอื่นไม่ได้ ซื้อขายไม่ได้ และผู้ครอบครองทำประโยชน์ในที่ดิน ส.ป.ก. 4-01 จะต้องมีฐานะยากจน ที่ดินที่บุคคลได้รับสิทธิโดยการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรมจะทำการ แบ่งแยก หรือโอนสิทธิในที่ดินนั้นไปยังผู้อื่นไม่ได้ เว้นแต่เป็นการตกทอดทางมรดกแก่ทายาทโดยธรรม